BJÖRGVIN Í NOREGI??????????

Þessar Íslensku þýðingar á erlendum borgarnöfnum eru alveg fáránlegar, að  mínu mati.  Alltaf þegar minnst er á "Kænugarð" fæ ég örlítinn kjánahroll fyrir hönd Íslenskra fréttamanna og þegar fréttir eru frá BERGEN, þá tala menn um Björgvin.  Björgvin er ekki einu sinni rétt þýðing á orðinu Bergen og því síður er Kænugarður rétt þýðing á orðinu Kiev.  Hvað er eiginlega í gangi hjá fjölmiðlum á Íslandi??

Bönnuðu flug yfir miðborg Björgvinjar

Athugasemdir

[Aztec, 26.7.2014 kl. 14:30]

Þetta er alveg rétt hjá þér varðandi Kiev. Sú borg hefur aldrei heitið Kænugarður.

En "nútíma íslenzkaður" ritháttur á landanöfnum og einstaka borgarnöfnum fer líka virkilega í taugarnar á mér, sérstaklega þegar notað er íslenzki bókstafurinn æ og þegar er notað v þegar ekkert v-hljóð er í nafninu.

Til dæmis:

Rangt: Paragvæ, rétt: Paraguay (ekkert v-hljóð og bókstafurinn æ er ekki til í spænsku)

Rangt: Úrugvæ, rétt: Uruguay (ekkert v-hljóð og bókstafurinn æ er ekki til í spænsku)

Rangt: Kostaríka, rétt: Costa Rica

Rangt: Púertoríkó, rétt: Puerto Rico (ekkert ú-hljóð)

Rangt: Nikaragva, rétt: Nicaragua (ekkert v-hljóð)

Rangt: Simbabve, rétt: Zimbabwe (rödduð z og ekkert v-hljóð)

Rangt: Síle, rétt: Chile (ch-hljóð, ekki s)

Rangt: Havæ, rétt: Hawaii eða Hawai'i (ekkert v-hljóð og bókstafurinn æ er ekki til í tungumálinu Ōlelo Hawaiʻi)

Rangt: Venesúela, rétt: Venezuela (ekkert ú-hljóð og það á að vera z)

Rangt: Mexíkói, réttara: Mexíkani (Mexíkói er orðskrípi, Mexíkanar sjálfir vilja kalla sig Mexikana. Ég heyrði skýringu á ástæðunni fyrir því hvers vegna þessu var breytt fyrir nokkrum árum og hún var svo heimskuleg, að ég get ekki einu sinni haft það eftir án þess að fá aulahroll).

Það eru ýmis fleiri dæmi. Íslenzkir fjölmiðlar skrifa líka sífellt landanöfn sem hafa z með s. Fyrir utan Venezuela, þá eru það landanöfn eins og Tadzhikistan, Uzbekistan, Zaïre (meðan Congo hét það) o.s.frv.

Einhver vakti athygli á þessum bjánalega og hégómlega rithætti fyrir nokkrum árum (auk Kænugarðs), en var þá svarað af illa upplýstu fólki, sem ekki þekkti mun á v- og w-hljóði.

[Ufsi (IP-tala skráð) 26.7.2014 kl. 14:44]

Þetta eru ekki þýðingar.

Björgvin er það nafn sem notað var í Noregi og er enn notað í Færeyjum og á Íslandi. Kænugarður er einnig gömul norræn nafngift. Síðan er það bara undir hverjum og einum hvort hann kjósi að nota nöfnin eins og þau koma fyrir í Íslendingasögunum eða á Google Maps. Sjálfum finnst mér ekkert spennandi að skipta gömlu heitunum út fyrir einhverjar ISO staðlaðar útgáfur með ströngum framburði og rithætti heimamanna. Ég mun áfram segja og rita Kænugarður frekar en Київ og Tókíó frekar en 東京.

[Jóhann Elíasson, 26.7.2014 kl. 15:17]

Þó að víkingar hafi kallað Kiev Kænugarð er ekki þar með sagt að sú  nafngift eigi að hanga við borgina um aldur og ævi og sama á við um Björgvin.    Það vita allir hvað er átt við þegar talað er um Tókíó og það er enginn að tala um að fara út í einhverjar "ritæfingar" (það á að sjálfsögðu að halda sig við þann rithátt, sem er í gildi á okkar landi, annað væri bara afbökun og byði upp á misskilning).

[Kolbrún Hilmars, 26.7.2014 kl. 15:49]

Fjölmiðlar eiga almennt ekki að nota íslenskan rithátt á erlendum staðarnöfum.    Hvað þá að nota staðarnöfn sem tíðkuðust fyrir hundruðum ára - sem aðeins fræðimenn (sagn- og landfræðingar) kunna góð skil á. 

Kaup(manna)höfn þekkja allir íslendingar af gamalli venju, en íslenska þýðingin er samt röng.  Kaupahöfn skyldi það vera!

[Ufsi (IP-tala skráð) 26.7.2014 kl. 17:59]

Kænugarður er ein þeirra nafngifta Kiev sem hanga við borgina um aldur og ævi eins og Kaupmannahöfn við Köbenhavn og Gautaborg við Göteborg. Það er engin Borgarnafnanefnd sem ákveður hvað má. Hvað þú kýst að nota er þitt val. Þú getur jafnvel sagst búa í Smoky Bay og langi að fara til Gimlis í Kanödu.

Svo má benda á það að Kiev er einnig að finna í Norður Dakota og Bergen í New Jersey en Kænugarður og Björgvin eru einstök staðarnöfn.

Við segjum og skrifum flest New York en notum ekki Nýja Jórvík eins og Kristin R. Ólafsson eða skrifum Njú Jork eins og Aztec virðist vilja. Samt notum við Mexíkóborg en ekki Ciudad de Mexico. Í þessum efnum virðist eitt ekki vera neitt réttara en annað og séu einhverjar reglur þá eru undantekningarnar ekki færri.

Sértu ósáttur við notkun á einhverju heiti þá bara notar þú það ekki. Þekkir þú ekki staðarheitið þá leitar þú þér upplýsinga og fræðist. Það verður sennilega mjög löng bið á því að fjölmiðlamenn og annað fólk í kring um þig fari að miða upplýsingagjöf sína og málfar við hvað þú manst úr grunnskóla. Öll reiknum við ósjálfrátt með einhverri lágmarks þekkingu hjá öðrum.

[Aztec, 26.7.2014 kl. 18:42]

Njú Jork????????

Ufsi, nú ertu bara að bulla. Ég var EINMITT að gagnrýna það að íslenzkir stafir væru notaðir í erlendum staðarnöfnum!!! Ég held að þú hafir annað hvort ekki lesið athugasemd mína eða þá verið með lepp fyrir báðum augum! Það á að bera fram staðarnöfnin eins og infæddir gera, en það á svo sannarlega að nota sama rithátt og þeir, nema um annað stafróf er að ræða, þá er stuðzt við alþjóðlega viðurkennda umskrifun (ekki íslenzka umskrifun).

New York á að skrifa New York og ekki öðruvísi. Og bera fram með enskum (eða amerískum framburði), EKKI íslenzkum.

Réttur ritháttur: Kiev (eða Kyiv), Istanbul, Novgorod, Bergen, Stavanger, Oslo, København, London, Edinburgh, Hamburg, Göteborg, Stockholm.

Rangur ritháttur: Kænugarður, Miðgarður, Hólmgarður, Björgvin, Stafangur, Ósló, Kaupmannhöfn, Lundúnir, Edinborg, Hamborg, Gautaborg, Stokkhólmur.

Og ekki: "Geri ég mig fullkomlega glæran?" (Do I make myself perfectly clear?), heldur "Er það skilið?"

Og varðandi höfuðborg México: Fyrir mitt leyti segi ég aldrei Mexíkóborg eða Mexico City, heldur annað hvort Ciudad de México eða D.F.  (borið fram "ðe effe") 

Síðan varðandi Kiev: Ég hef blaðað í gegnum hvern einasta söguatlas á fjórum tungumálum og ekki í einum einasta stendur Kænugarður eða eitthvað líkt því alveg frá því að borgin var byggð. Þessi borg hefur ALDREI heitið Kænugarður nema í sjúkum heilum hegómlegra manna á Íslandi.

Og hananú. 

[Hilmar (IP-tala skráð) 26.7.2014 kl. 19:18]

Þú hefur svo sem áður skrifað um þetta á þessum vettvangi.  Það er ekki hægt að útskýra þetta með öðrum hætti en að þetta er gamall íslenskur siður.  Kænugarður, Lundúnir, Saxelfur, Dyflinni eru ljómandi fín íslensk nöfn yfir erlendar borgir.  Vitaskuld ræður maður hvort gripið sé til þessara nafna eða ekki.  En er ekki ágætt að við Íslendingar höfum eitthvað sem er séríslenskt?

[Kristinn M (IP-tala skráð) 26.7.2014 kl. 19:30]

Jóhann: Mikið er ég sammála þér núna og flestum öðrum commnetum:

En segi við Hilmar og Ufsa þetta, að uppnefna borgir og kalla það sér-íslenskt og/eða af-því-bara er einfaldlega hrein minnimáttarkend hjá ykkur og ykkar líkum,,,og hana nú...

[Aztec, 26.7.2014 kl. 20:10]

Æ, æ! Gleymdi ég Dublin? Jeez!

Ég held mikið upp á íslenzku því að það er flókið tungumál þótt það sé fátækt af tæknilegum hugtökum, og eins og allir hafa séð, þá skrifa ég tungumálið sæmilega. Og vil halda í það eins og það var fram að miðjum níunda áratugsins. EN íslenzku máli er enginn greiði gerður með því að afbaka erlend sérnöfn. Og ekki eru öll nýyrði á íslenzku heldur nothæf, sum þeirra hafa alveg misst marks, en það er önnur umræða.

Og það eru ekki bara staðarnöfn, sem eru afbökuð (íslenzkuð), heldur líka mannanöfn að óþörfu. Fyrrverandi konungur Spánar heitir Juan Carlos og hefur alltaf heitið það. Hann hefur aldrei heitið Jóhann Karl. Bretaprinsarnir hafa aldrei heitið Karl, Vilhjálmur, Andrés og Georg. Nafnið sem páfinn tók sér er Francesco (ítalska) eða Francisco (spænska), en ekki Frans/Franz. Danadrottning notar aldrei millinafnið Þórhildur og Danir þekkja það alls ekki, en þekkja ágætleg hin nöfnin hennar. Samt má aldrei vera nein frétt í íslenzkum fjölmiðlum um Margrethe án þess að Þórhildarnafninu sé troðið inn af eintómri hégómagirni.

En þetta skiptir auðvitað engu máli, enda gæti mér ekki verið meira sama um kóngafólk. Kannski ætti ég að fá mér líf í staðinn fyrir að kippa mér upp yfir svona smáatriðum. Því að aðalatriðið er að ég haldi mínu striki og láti ekki æsa mig upp, enda sögðu þeir á reiðistjórnunarná... Skiptir ekki máli.

[Jóhann Elíasson, 26.7.2014 kl. 20:44]

Það er rétt hjá þér Hilmar, ég hef skrifað áður um þetta málefni á þessum vettvang.  Og svei mér þá ég held að ég geri það aftur, ef engin breyting verður á.  Ég vil þakka öllum fyrir þátttökuna í þessum umræðum.  Flestir virtust nú vera á því að við gengjum nú full langt en öðrum fannst allt í lagi, auðvitað voru skoðanir skiptar en heildarniðurstaðan var, að mínu mati, að við ættum ekki að halda of fast í eitthvað sem hófst fyrir mörg hundruð árum.............

[Erlingur Alfreð Jónsson, 26.7.2014 kl. 20:58]

Íslendingar eru ekki einir um að breyta rithætti staðarnafna eða gefa þeim sérstök nöfn. London eða Lúndúnir nefnast t.d. Londres á frönsku og Llundain á velsku. Frakkland nefnist Frankreich á þýsku, en ekki France. Sviss, eða Switzerland, kallast Suisse á frönsku, Svizzera á ítölsku, Schweitz á þýsku og Svizra á tungumáli sem notað er í suðaustur Sviss og kallas romansh (rómanska?). Cardiff kallast Caerdydd á velsku og Dublin er Baile Átha Cliath á írsku eða gelísku. :-)

En mér hefur fundist einkennilegt að þýða eiginnöfn erlendra manna.

[Aðalbjörn Leifsson (IP-tala skráð) 27.7.2014 kl. 09:14]

Jerúsalem var kölluð Jórsalir er það ekki fallegt nafn?